Gmina Wyrzysk

Dwory i pałace

Pałac w Dąbkach

W Dąbkach znajduje się pałac o cechach neorenesansowych. Dawna nazwa wsi brzmiała „Dembki” (z języka niemieckiego). Wskazuje ona, że najbliżasza okolica wsi porośnięta była dawniej dębowymi lasami i stanowiła własność szlachecką. Pierwsza wzmianka o właścicielu – Radomskim pochodzi z 1674 r. Ok. 1740 r. ówczesny właściciel Fryderyk Goltz sprzedał połowę majątku S. Laskowskiemu (ok. 7 łanów). W 1758 r. hr. Ignacy Bniński zlecił Marianowi Cybulskiemu, architektowi z Ponania, wybudowanie pałacu. Eklektyczna budowla o cechach neorenesansowych została zbudowana w 1872 r.

Tuż przed II wojną światową, w latach 30-tych, decyzją sądu majątek przejęło państwo, a hrabia Bniński zamieszkał w Samostrzelu. W okresie okupacji hitlerowskiej od 1 grudnia 1940 r. do czerwca 1942 r. w pałacu w Dąbkach mieścił się oddział robotniczy jeńców brytyjskich, którym szerokiej pomocy udzielała okoliczna ludność polska. Po roku 1945 przejęło go wojsko radzieckie. W latach 70-tych minionego wieku mieścił się tu hotel dla myśliwych dewizowych.

Do dzisiaj pałac w Dąbkach to obiekt położony z dala od hałasu wielich miast w malowniczym parku. Zieleń otaczająca pałac jest idealną scenerią do długich spacerów i wspaniałej zabawy w gronie przyjaciół. Park założono wokresie wzniesienia pałacu w 1872 r. Jego cechą charakterystyczną są rozległe polany z soliterami i niewielkie, swobodnie rozmieszczone grupy drzew i krzewów.

Dwór w Gleśnie

Glesno jest jedną ze starszych miejscowości na terenie gminy Wyrzysk. Istniało już we wczesnym średniowieczu, o czym świadczy grodzisko na półwyspie jeziora. W XVII w. należało do Smoguleckich, a następnie do Gosławskich. W XVIII w. stanowiło własność Korytkowskich, a następnie Trąmpczyńskich. W XIX w. nabyli je Bnińscy z Samostrzela po czym, na skutek podziałów rodzinnych przeszło w posiadanie Michała i Izabeli z Kalksteinów Chłapowskich. Ostatnimi właścicielami Glesna byli Mieczysław i Emilia ze Sczanieckich Chłapowscy.

Dwór w Gleśnie pochodzi z pierwszej połowy XIX w. i został zbudowany dla Bnińskich, właścicieli Glesna. W II połowie IX w. rozbudowano go o dwa ganki, facjatę i dwie przybudówki po bokach o cechach neogotyckich. Wokół niego znajduje się park krajobrazowy o powierzchni 2 ha., z zachowanymi okazami starodrzewia – zabytkowymi platanami i dębami. Od dworu do sadu prowadzi szpaler bukowy.

Dwór Hercowo

Pośród malowniczej przyrody, wśród pól, jezior, leśnych gajów, nad brzegiem rzeki Łobżonka położony jest Dwór Hercowo. XIX-wieczny obiekt otacza malowniczy park, który jest oazą ciszy i spokoju.  

Nieznany jest dokładnie czas powstania osady oraz Dworu Hercowo. Swoją nazwę zawdzięcza jednemu z dawnych właścicieli. Już pierwsze wzmianki o majątku pochodzą z 1789 r. W 1835 r. folwark należał do Krystyny i Krzysztofa Bethe. Potem dwór miał jeszcze kilku właścicieli. Ok. 1888 r. dwór przejął Luis Herc Hercow. To dzięki niemu dwór zyskał nazwę, która jest w użytku do dnia dzisiejszego. Koniec XIX wieku nie był najlepszym okresem dla ekscentrycznego szlachcica. Znacznie powiększył swój majątek, ale popadł w długi. Ok. 1901 r. Hercowo znów zmieniło właściciela. Stał się nim radca prawny ze Szczecina Paul Ram. Ok. 1903 r. obok starego, później rozebranego dworu, powstał nowy nazwany przez radcę rezydencją włoską nad Łobżonką. Architektura tej budowli nawiązuje do eleganckiej willi w stylu historyzmu. Odwołuje się do tradycji XIX-wiecznej siedziby ziemiańskiej w guście włoskim. W okresie międzywojennym Dwór Hercowo przeszedł wiele. Został wcielony do Skarbu Państwa Polskiego, a ogarnięty zawieruchą wojenną stawał się siedzibą spotkań hitlerowskich oficerów. Po wojnie obiekt uwłaszczono, a następnie w kilku etapach dokonano parcelacji. Powoli niszczejąc doczekał się dewastacji i z czasem popadł w ruinę.

W 2002 r. Dwór Hercowo i park nabył obecny właściciel. Obiekt, łącznie z pięknym parkiem krajobrazowym, został odrestaurowany. Pośród starych, wiekowych drzew, kolorowych kwiatów i roślin słychać ptasie koncerty. Dwór Hercowo, dzięki staraniom właścicieli, został uznany za cenny historycznie zabytek.  

Wnętrza dworu to stylowo urządzone pokoje, które umożliwiają wspaniały wypoczynek i relaks. Do dyspozycji gości jest również salonik na piętrze z zabytkowym piecem kaflowym oraz tarasem, z którego rozciąga się widok na park i okolicę. W okolicach domu napotkamy myśliwski domek z sauną fińską. Właściciele zapewniają całe mnóstwo atrakcji: jazdę konno, przejażdżki bryczką i spływy kajakowe. Goście mają również do dyspozycji taras nad rzeką i restaurację w klimatycznej piwniczce.  

Obecnie Dwór Hercowo jest docenianym, nie tylko przez okolicznych mieszkańców, hotelem i restauracją. Przyjeżdżają tutaj goście z całej Polski i zagranicy. Dwór odwiedziły również sławy, które na restauracjach znają się jak mało kto. Częstym bywalcem tego miejsca jest znana restauratorka Magda Gessler, która już po pierwszej wizycie zachwyciła się dworem, jego kuchnią i atmosferą. Właściciele mieli również okazję gościć m. in. zespół Poparzeni Kawą Trzy.

Pałac w Rzęszkowie

Pałac i park w Rzęszkowie pochodzą z połowy XIX w. Cechą charakterystyczną piętrowego pałacu jest ozdobiona weranda i dwupiętrowa wieża widokowa, z której można podziwiać park i urokliwą okolicę.

Park zajmuje powierzchnię ok. 7 ha. Został zachowany w danych granicach, z historycznym układem przestrzennym i elementami kompozycji charakterystycznymi dla stylu krajobrazowego – rozległymi polanami z różnymi gatunkami kęp i grupami drzew.

Obecnie pałac należy do prywatnego właściciela, przez którego obiekt został odrestaurowany i zaadoptowany do nowej roli. Jest idealnym miejscem na odpoczynek, organizację wesel, uroczystości rodzinnych i spotkań biznesowych.

Dwór w Bagdadzie

Historia nazwy tej miejscowości wiąże się z rodem Chłapowskich. Chłapowscy przybyli z Turwi w powiecie kościańskim i osiedlili się w Gleśnie. Na wzór wybudowanego dworu w Gleśnie zbudowali drugi dwór w stylu neogotyckim w II poł. XIX w., ale nie mieli dla niego nazwy. Nazwali go Bagdadem na cześć Bagdadu, do którego trafili w poszukiwaniu koni arabskich. Dwór rozbudował na początku XX w. Mieczysław Chłapowski.  

Od strony południowej obiekt otoczony jest ozdobnym parkiem krajobrazowym o powierzchni ok. 2,5 ha. W parku zachowane są dawne granice oraz bogaty starodrzew z ozdobnymi gatunkami drzew. O dawnej świetności dworu przypomina herb Chłapowskich znajdujący się nad balkonem.